рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдЪрдпрди рдЖрдпोрдЧ рдХा рдХाрд░्рдп рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдоंрдд्рд░ाрд▓рдпों/рд╡िрднाрдЧों, рд╕ंрдмрдж्рдз рдФрд░ рдЕрдзीрдирд╕्рде рдХाрд░्рдпाрд▓рдпों рдФрд░ рд╕ीрдПрдЬी рдПрд╡ं рдорд╣ाрд▓ेрдЦाрдХाрд░ों рдХे рдХाрд░्рдпाрд▓рдпों рдоें рдЧैрд░ рддрдХрдиीрдХीрдп рд╕рдоूрд╣ 'рдЧ' рдФрд░ 'рдЦ' рдХे рдЕрд░ाрдЬрдкрдд्рд░िрдд рдкрджों рдоें рднрд░्рддी рдХрд░рдиा рд╣ै।
рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдЪрдпрди рдЖрдпोрдЧ (Staff Selection Commission) рдХा рдХाрд░्рдп рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдоंрдд्рд░ाрд▓рдпों/рд╡िрднाрдЧों, рд╕ंрдмрдж्рдз рдФрд░ рдЕрдзीрдирд╕्рде рдХाрд░्рдпाрд▓рдпों рдФрд░ рд╕ीрдПрдЬी рдПрд╡ं рдорд╣ाрд▓ेрдЦाрдХाрд░ों рдХे рдХाрд░्рдпाрд▓рдпों рдоें рдЧैрд░ рддрдХрдиीрдХीрдп рд╕рдоूрд╣ 'рдЧ' рдФрд░ 'рдЦ' рдХे рдЕрд░ाрдЬрдкрдд्рд░िрдд рдкрджों рдоें рднрд░्рддी рдХрд░рдиा рд╣ै। рдЖрдпोрдЧ рдиीрддिрдпां рддैрдпाрд░ рдХрд░рдиे, рдХे рд▓िрдП рдЙрдд्рддрд░рджाрдпी рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХी рдПрд╡ं рдЕрди्рдп рдк्рд░рдХ्рд░िрдпाрдУं рдХी рдпोрдЬрдиा рдмрдиाрдиा рд╢ाрдоिрд▓ рд╣ै рддाрдХि рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдФрд░ рдЪрдпрди рдкрд░ीрдХ्рд╖рдгों рдХो рд╕ुрд╡्рдпрд╡рд╕्рдеिрдд рд░ूрдк рд╕े рдЪрд▓ाрдпा рдЬा рд╕рдХे। рдЗрд╕े рдкрд╣рд▓े "рдЕрдзीрдирд╕्рде рд╕ेрд╡ा рдЖрдпोрдЧ" (Subordinate Services Commission) рдХрд╣рддे рдеे। рдЗрд╕рдХा рдкुрди: рдиाрдордХрд░рдг 1977 рдоें 'рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдЪрдпрди рдЖрдпोрдЧ' рдХे рд░ूрдк рдоें рд╣ुрдЖ।
рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी (рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд╕्рдиाрддрдХ рд╕्рддрд░ीрдп) рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдк्рд░рдХ्рд░िрдпा рдЪाрд░ рдЪрд░рдгों рдоें рд╣ोрддी рд╣ै। рдЯीрдпрд░ I рдФрд░ рдЯीрдпрд░ II рдоें рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рдСрдирд▓ाрдЗрди рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд▓ी рдЬाрддी рд╣ै, рдЬिрд╕рдоे рд╡рд╕्рддुрдиिрд╖्рда рдк्рд░рд╢्рди рдкूंрдЫे рдЬाрддे рд╣ैं рдЬрдмрдХि рдЯीрдпрд░ III рдЬिрд╕рдоे рдкрд╣рд▓े рд╡्рдпрдХ्рддिрдд्рд╡ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा(рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░) рд╣ोрддी рдеी рд╡рд╣ीं рдЕрдм (1 рдЬрдирд╡рд░ी 2016 рд╕े) рд╕ाрдХ्рд╖ाрдд्рдХाрд░ рдХे рд╕्рдеाрди рдкрд░ рдкेрди рдПрд╡рдо् рдкेрдкрд░ рдЖрдзाрд░िрдд рд╡рд░्рдгाрдд्рдордХ рдк्рд░рд╢्рди рдкूंрдЫे рдЬाрддे рд╣ैं। рдЯीрдпрд░ IV рдЕрд░्рдеाрдд рдЪौрдеे рдЪрд░рдг рдоें рдХौрд╢рд▓ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा/ рдХंрдк्рдпूрдЯрд░ рдк्рд░рд╡ीрдгрддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा (рдЬрд╣ां рд▓ाрдЧू рд╣ो)/рдФрд░ рджрд╕्рддाрд╡ेрдЬों рдХे рд╕рдд्рдпाрдкрди рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рдЖрдпोрдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рдк्рд░рдд्рдпेрдХ рд╢्рд░ेрдгी рдХे рдкрдж рдХे рд▓िрдП рдЕрдЦिрд▓ рднाрд░рддीрдп рдоेрдзा рд╕ूрдЪी рдЬाрд░ी рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै рдЬिрд╕рдоें рдЙрди рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХे рдиाрдо рд╣ोрддे рд╣ैं рдЬो рд╡рд░्рдгрдиाрдд्рдордХ/рдСрдирд▓ाрдЗрди рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕рдлрд▓ рд╣ुрдП рд╣ो।
рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдЪрдпрди рдЖрдпोрдЧ рдХाрд░्рдоिрдХ,рд▓ोрдХ рд╢िрдХाрдпрдд рддрдеा рдкेंрд╢рди рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп , рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рд╕े рд╕ंрдмрдж्рдз рдПрдХ рд╕ंрд╕्рдеा рд╣ै । рдЗрд╕рдХे рд▓िрдП рд╕рдордп-рд╕рдордп рдкрд░ рдЖрдпोрдЧ рдж्рд╡ाрд░ा рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рднрд░्рддी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдпें рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрддीं рд╣ैं। рдЖрдпोрдЧ рдоें рдПрдХ рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖, рджो рд╕рджрд╕्рдп рдФрд░ рдПрдХ рд╕рдЪिрд╡ рд╣ोрддे рд╣ैं। рдЖрдпोрдЧ рдХी рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖рддा рдЕрдз्рдпрдХ्рд╖ рдж्рд╡ाрд░ा рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рдЖрдпोрдЧ рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╕्рдеिрдд рд╣ै ।
Website: https://ssc.nic.in
рдХрд░्рдордЪाрд░ी рдЪрдпрди рдЖрдпोрдЧ рдХो рд╡िрднाрдЧीрдп рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░рдиे рдХा рднी рдХाрдо рд╕ौंрдкा рдЧрдпा рд╣ै , рдЬो рдиिрдо्рди рд╣ै-
- рдЧ्рд░ेрдб ‘рдЧ’ рдЖрд╢ुрд▓िрдкिрдХ рд╕ीрдоिрдд рд╡िрднाрдЧीрдп рдк्рд░рддिрдпोрдЧी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा
- ‘рдпूрдбी’ рдЧ्рд░ेрдб рд╕िрдоिрдд рд╡िрднाрдЧीрдп рдкрд░ीрдХ्рд╖ा
- рд▓िрдкिрдХ рдЧ्рд░ेрдб (рдХेрд╡рд▓ рд╕рдоूрд╣ ‘рдШ’ рдХे рд╕्рдЯाрдл рдХे рд▓िрдП) рдкрд░ीрдХ्рд╖ा
- рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдЬूрдиिрдпрд░ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░ (рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдЬेрдИ)
- рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдорд▓्рдЯीрдЯाрд╕्рдХिंрдЧ рд╕्рдЯाрдл (рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдПрдордЯीрдПрд╕)
- рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдЬрдирд░рд▓ рдб्рдпूрдЯी рдХांрд╕्рдЯेрдмрд▓ (рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдЬीрдбी)
- рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдЬूрдиिрдпрд░ рд╣िंрджी рдЕрдиुрд╡ाрджрдХ (рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдЬेрдПрдЪрдЯी)
- рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рд╕ंрдпुрдХ्рдд рд╕्рдиाрддрдХ рд╕्рддрд░ (рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рд╕ीрдЬीрдПрд▓)
- рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдЖрд╢ुрд▓िрдкिрдХ рд╕ी рдПрд╡ं рдбी (рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдЖрд╢ुрд▓िрдкिрдХ)
- рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рдХेंрдж्рд░ीрдп рдкुрд▓िрд╕ рд╕ंрдЧрдарди рдФрд░ рдПрд╕рдЖрдИ (рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рд╕ीрдкीрдУ)
- рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рд╕ंрдпुрдХ्рдд рдЙрдЪ्рдЪрддрд░ рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╕्рддрд░ (рдПрд╕рдПрд╕рд╕ी рд╕ीрдПрдЪрдПрд╕рдПрд▓)
рдмैंрдХिंрдЧ рдХाрд░्рдоिрдХ рдЪрдпрди рд╕ंрд╕्рдеाрди (Institute of Banking Personnel Selection (IBPS)) рднाрд░рдд рдХी рдПрдХ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╕ंрд╕्рдеा рд╣ै рдЬो рдЕрди्рдп рд╕ंрд╕्рдеाрдУं рдХो рдХрд░्рдоाрдЪाрд░िрдпों рдХे рдЪрдпрди, рднрд░्рддी рдПрд╡ं рдоूрд▓्рдпांрдХрди рдоें рд╕рд╣рдпोрдЧ рдк्рд░рджाрди рдХрд░рддी рд╣ै। рдпрд╣ резрепренрел рдоें рдЖрд░рдо्рдн рд╣ुрдИ рдеी। 1984 рдоें рдпрд╣ рд╕्рд╡рддрди्рдд्рд░ рд╕ंрд╕्рдеा рдмрдиी।
рд╕рди реирежрезрез рд╕े рдЗрд╕ рд╕ंрд╕्рдеाрди рдиे рднाрд░рддीрдп рдмैंрдХों рдХे рд▓िрдпे рдЕрдзिрдХाрд░ी рддрдеा рдХ्рд▓рд░्рдХों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рд╣ेрддु рд╕рдоाрди рд▓िрдЦिрдд рдкрд░ीрдХ्рд╖ा (рдХॉрдорди рд░िрдЯेрди рдПрдХ्рдЬाрдоिрдиेрд╢рди / CWE) рдЖрд░рдо्рдн рдХिрдпा। рдЬो рднी рд╕ाрд░्рд╡рдЬрдиिрдХ рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे реиреж рдмैंрдХों рддрдеा рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдЧ्рд░ाрдоीрдг рдмैंрдХों рдоें рднрд░्рддी рд╣ोрдиा рдЪाрд╣рддा рд╣ै рдЙрд╕े рд╕ीрдбрдм्рд▓्рдпूрдИ рджेрдиा рд╣ी рдкрдб़ेрдЧा।
рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдлुрд▓-рдлॉрд░्рдо - рдпрд╣ рд▓ेрдЦ рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХे рдмाрд░े рдоें рд╡िрд╕्рддाрд░ рд╕े рдЬाрдирдХाрд░ी рдкрд░ рдЪрд░्рдЪा рдХрд░ेрдЧा। рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдкрддा рдЪрд▓ рдЬाрдПрдЧा рдХि рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХा рдорддрд▓рдм рдХ्рдпा рд╣ै, рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХ्рдпा рд╣ै, рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХे рддрд╣рдд рдЖрдпोрдЬिрдд рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдПं рдФрд░ рднाрд░рдд рдоें рдХिрддрдиे рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХाрд░्рдпрд░рдд рд╣ैं।
рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХ्рдпा рд╣ै?
рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХा рдкूрд░ा рдиाрдо рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рд╣ै। рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХा рдк्рд░рдмंрдзрди рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдмोрд░्рдб рдХे рддрд╣рдд рд░ेрд▓ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рдХी рд╕्рдеाрдкрдиा рд╡рд░्рд╖ 1942 рдоें рд╣ुрдИ рдеी рдФрд░ рдЗрд╕рдХा рдиाрдо рд░ेрд▓рд╡े рд╕ेрд╡ा рдЖрдпोрдЧ рд░рдЦा рдЧрдпा рдеा। рд╡рд░्рд╖ 1985 рдоें рд░ेрд▓рд╡े рд╕ेрд╡ा рдЖрдпोрдЧ рдХा рдиाрдо рдмрджрд▓рдХрд░ рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рдХрд░ рджिрдпा рдЧрдпा।
рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рднाрд░рддीрдп рд░ेрд▓рд╡े рдХे рд╡िрднाрдЧों рдФрд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдпों рдоें рд╕рд╣ाрдпрдХ рд▓ोрдХो рдкाрдпрд▓рдЯ, рдЧैрд░-рддрдХрдиीрдХी рдФрд░ рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╢्рд░ेрдгी, рдЧ्рд░ुрдк рд╕ी/рдЧ्рд░ुрдк рдбी рдФрд░ рдЕрди्рдп рдкрджों рдХे рд▓िрдП рд╡िрднिрди्рди рднрд░्рддी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рдХे рддрд╣рдд рдЖрдпोрдЬिрдд рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдПं рд╣ैं:
рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдПрдирдЯीрдкीрд╕ी
рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдПрдПрд▓рдкी
рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдЬेрдИ
рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдЧ्рд░ुрдк рдбी
рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕े рд╕ंрдмंрдзिрдд рд╕рднी рдкрд░िрдкрдд्рд░ рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХी рдЖрдзिрдХाрд░िрдХ рд╡ेрдмрд╕ाрдЗрдЯ рдкрд░ рдк्рд░рдХाрд╢िрдд рдХिрдП рдЬाрддे рд╣ैं।
рднाрд░рдд рдоें рдЖрд░рдЖрд░рдмी
рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें, рдкूрд░े рднाрд░рдд рдоें 21 рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХाрд░्рдпрд░рдд рд╣ैं। рд░ेрд▓рд╡े рдмोрд░्рдб рдХा рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд╣ै।
рдЕрдХ्рд╕рд░ рдкूрдЫे рдЬाрдиे рд╡ाрд▓े рдк्рд░рд╢्рди - рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдлुрд▓ рдлॉрд░्рдо
рдк्рд░.1. рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХा рдлुрд▓ рдлॉрд░्рдо рдХ्рдпा рд╣ै?
рдЙрдд्рддрд░. рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХा рдорддрд▓рдм рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рд╣ै। рдЗрд╕рдХा рдк्рд░рдмंрдзрди рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдиिрдпंрдд्рд░рдг рдмोрд░्рдб рдХे рддрд╣рдд рднाрд░рдд рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рд░ेрд▓ рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЬाрддा рд╣ै।
рдк्рд░.2. рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рдХा рдХ्рдпा рдХाрд░्рдп рд╣ै?
рдЙрдд्рддрд░. рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рднाрд░рддीрдп рд░ेрд▓рд╡े рдХे рд╡िрднाрдЧों рдФрд░ рдХाрд░्рдпाрд▓рдпों рдоें рдЬूрдиिрдпрд░ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░, рд╕рд╣ाрдпрдХ рд▓ोрдХो рдкाрдпрд▓рдЯ, рдЧैрд░-рддрдХрдиीрдХी рдФрд░ рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╢्рд░ेрдгी, рдЧ्рд░ुрдк рд╕ी/рдЧ्рд░ुрдк рдбी рдФрд░ рдЕрди्рдп рдкрджों рдХे рд▓िрдП рднрд░्рддी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдЖрдпोрдЬिрдд рдХрд░рддा рд╣ै।
рдк्рд░.3. рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рджेрд╢ рдоें рдХिрддрдиे рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдЬोрди рдХ्рд░िрдпाрд╢ीрд▓ рд╣ैं?
рдЙрдд्рддрд░. рдирдИ рджिрд▓्рд▓ी рдоें рд░ेрд▓рд╡े рднрд░्рддी рдмोрд░्рдб рдХे рдоुрдЦ्рдпाрд▓рдп рдХे рд╕ाрде, рдкूрд░े рднाрд░рдд рдоें 21 рдХ्рд╖ेрдд्рд░ीрдп рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдХाрд░्рдпрд░рдд рд╣ैं।
рдк्рд░.4. рдПрдирдЯीрдкीрд╕ी рдХा рдлुрд▓ рдлॉрд░्рдо рдХ्рдпा рд╣ै рдФрд░ рдпрд╣ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХिрд╕ рдкрдж рдХे рд▓िрдП рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै?
рдЙрдд्рддрд░. рдПрдирдЯीрдкीрд╕ी рдХा рдкूрд░्рдг рд░ूрдк рдЧैрд░-рддрдХрдиीрдХी рд▓ोрдХрдк्рд░िрдп рд╢्рд░ेрдгिрдпाँ рд╣ै। рдпрд╣ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкूрд░े рднाрд░рдд рдоें рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ों рдХो рдХрдорд░्рд╢िрдпрд▓ рдЕрдк्рд░ेंрдЯिрд╕, рдЯ्рд░ैрдлिрдХ рдЕрдк्рд░ेंрдЯिрд╕, рдЯ्рд░ैрдлिрдХ рдЕрд╕िрд╕्рдЯेंрдЯ, рдЧुрдб्рд╕ рдЧाрд░्рдб, рдЕрд╕िрд╕्рдЯेंрдЯ рд╕्рдЯेрд╢рди рдоाрд╕्рдЯрд░ рдЖрджि рдкрджों рдкрд░ рдиिрдпुрдХ्рдд рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै।
рдк्рд░рд╢्рди 5. рд░ेрд▓рд╡े рдмोрд░्рдб рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдпोрдЬिрдд рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдоें рдмैрдардиे рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рди्рдпूрдирддрдо рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ рдпोрдЧ्рдпрддा рдХ्рдпा рд╣ै?
рдЙрдд्рддрд░. рд╡िрднिрди्рди рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рд╢ैрдХ्рд╖рдгिрдХ рдпोрдЧ्рдпрддा рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ рд╣ै:
- рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдЬूрдиिрдпрд░ рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा - рди्рдпूрдирддрдо рд╢िрдХ्рд╖ा - рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдоें рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी
- рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдПрдирдЯीрдкीрд╕ी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा - рдХिрд╕ी рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╡िрд╢्рд╡рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рд╕े рд╕्рдиाрддрдХ рдХी рдбिрдЧ्рд░ी (рд╡िрднिрди्рди рдкрджों рдХे рд▓िрдП рдЕрд▓рдЧ-рдЕрд▓рдЧ)
- рдЖрд░рдЖрд░рдмी рд╕рд╣ाрдпрдХ рд▓ोрдХो рдкाрдпрд▓рдЯ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा - рдоैрдЯ्рд░िрдХुрд▓ेрд╢рди рдкाрд╕ рдпा рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ рдоें рдбिрдк्рд▓ोрдоा
- рдЖрд░рдЖрд░рдмी рдЧ्рд░ुрдк рдбी/рдЖрд░рдЖрд░рд╕ी рд▓ेрд╡рд▓ 1 рдкрд░ीрдХ्рд╖ा - рдПрдирд╕ीрд╡ीрдЯी/рдПрд╕рд╕ीрд╡ीрдЯी рдж्рд╡ाрд░ा рдоाрди्рдпрддा рдк्рд░ाрдк्рдд рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рд╕े 10рд╡ीं рдкाрд╕ (рдпा) рдЖрдИрдЯीрдЖрдИ
рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоंрдбрд▓, рд░ाрдпрдкुрд░
1.рд╡्рдпाрдкрдо рдХा рдЧрдарди :-
рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рд╢ाрд╕рди, рдЙрдЪ्рдЪ рд╢िрдХ्рд╖ा, рддрдХрдиीрдХी рд╢िрдХ्рд╖ा, рдЬрдирд╢рдХ्рддि рдпोрдЬрдиा, рдПрд╡ं рд╡िрдЬ्рдЮाрди рдк्рд░ौрдж्рдпोрдЧिрдХी рд╡िрднाрдЧ, рдоंрдд्рд░ाрд▓рдп, рд░ाрдпрдкुрд░ рдХी рдЕрдзिрд╕ूрдЪрдиा рдХ्рд░рдо F1-51/2004/42, рд░ाрдпрдкुрд░, рджिрдиांрдХ 30 рдЬुрд▓ाрдИ 2005 рдж्рд╡ाрд░ा рдЪिрдХिрдд्рд╕ा, рдЖрдпुрд░्рд╡ेрдж, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ, рдХृрд╖ि рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рддрдеा рдкॉрд▓िрдЯेрдХ्рдиिрдХ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкूрд░्рд╡ рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдФрд░ рдЕрди्рдп рдкрд░ीрдХ्рд╖ाрдУं рдХे рд▓िрдП рдЗрд╕ рдоंрдбрд▓ рдХे рдЕрдзिрдХृрдд рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХृрдд рдЬाрд╡े, рдЖрдпोрдЬрди рдПрд╡ं рддрдд्рд╕ंрдмंрдзी рд╕рднी рдЖрд╡рд╢्рдпрдХ рдХाрд░्рдпрд╡ाрд╣ी рдПрд╡ं рд╡्рдпрд╡рд╕्рдеा рдХрд░рдиे рдХे рд▓िрдП рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоंрдбрд▓ рдХा рдЧрдарди рдХिрдпा рдЧрдпा рд╣ै।
рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдоंрдбрд▓ рдХा рдЧрдарди рд░ाрдЬ्рдп рд╢ाрд╕рди рдХे рдЖрджेрд╢ рдХ्рд░рдоांрдХ рдПрдл 1-51/2004/42 рджिрдиांрдХ 30.07.2005 рдж्рд╡ाрд░ा рдХिрдпा рдЧрдпा рдеा। рдПрдХ рдЕрди्рдп рд╕рдорд╕ाрдордпिрдХ рдЖрджेрд╢ рджिрдиांрдХ 30 рдЬुрд▓ाрдИ 2005 рдХी рдХंрдбिрдХा 3 рдоें рдк्рд░ोрд╡िрдЬрди рд╣ै рдХि:-
''рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдоंрдбрд▓ рдХे рдЧрдарди рдХे рдЖрджेрд╢ рдХे рд░ाрдЬрдкрдд्рд░ рдоें рдк्рд░рдХाрд╢рди рд╡рд░्рддрдоाрди рдоें рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдоंрдбрд▓ рдж्рд╡ाрд░ा рдЖрдпोрдЬिрдд рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рдкी.рдИ.рдЯी. рдПрд╡ं рдкी.рдПрдо.рдЯी. рдЖрджि рд╕рдоाрдк्рдд рд╣ो рдЬाрдПрдЧा।''
рдЫрдд्рддीрд╕рдЧрдв़ рд╡्рдпाрд╡рд╕ाрдпिрдХ рдиिрд░ीрдХ्рд╖рдг рдоंрдбрд▓ рдЪिрдХिрдд्рд╕ा, рдЖрдпुрд░्рд╡ेрдж, рдЗंрдЬीрдиिрдпрд░िंрдЧ, рдХृрд╖ि рдорд╣ाрд╡िрдж्рдпाрд▓рдпों, рдкाрд▓ीрдЯेрдХ्рдиिрдХ्рд╕ рдоें рдк्рд░рд╡ेрд╢ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдпा рдЕрди्рдп рдХोрдИ рдкрд░ीрдХ्рд╖рдг (рдоॉрдбрд▓ рдХे рдХ्рд╖ेрдд्рд░ рдХे рд▓िрдП рдЕрдзिрдХृрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा) рдХो рд╕рдордЧ्рд░ рд░ूрдк рд╕े рд╡िрднाрдЬिрдд рдХिрдпा рдЬाрдПрдЧा।
рд╕рд░рдХाрд░ी рдЯीрдЪрд░ рдмрдирдиे рдХी рд╣ै рдЦ्рд╡ाрд╣िрд╢ рддो CTET, TET рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкрд░ рдбाрд▓ें рдПрдХ рдирдЬрд░, рд╕рдордЭिрдП рдХрдм рдХिрд╕ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХे рд▓िрдП рдХрд░ें рдЕрдк्рд▓ाрдИ
CTET TET Exam рд╕рд░рдХाрд░ी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рдмрдирдиे рдХे рд▓िрдП рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рд╕рдоेрдд рд╕ंрдмंрдзिрдд рдк्рд░рджेрд╢ рдХी рдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдкाрд╕ рдХрд░рдиा рдЕрдиिрд╡ाрд░्рдп рд╣ोрддा рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рдмाрдж рд╣ी рдЖрдк рдХेंрдж्рд░ рдпा рдлिрд░ рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ों рдХी рдУрд░ рд╕े рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрдиे рд╕्рдХूрд▓ोंं рдоें рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рднрд░्рддी рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиे рдХे рдпोрдЧ्рдп рд╣ोрддे рд╣ैं। рд╕ीрдЯीрдИрдЯी рдПрдЧ्рдЬाрдо рдкाрд╕ рдХрд░рдиे рд╡ाрд▓े рдЙрдо्рдоीрджрд╡ाрд░ рд╕ेंрдЯ्рд░рд▓ Govt рдХे рд╕ंрд╕्рдеाрдиों рдоें рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рднрд░्рддी рдХ рд▓िрдП рдЕрдк्рд▓ाрдИ рдХрд░ рд╕рдХрддे рд╣ैं।
CTET
рд╕рдмрд╕े рдкрд╣рд▓े рдмाрдд рдХрд░рддे рд╣ैं рд╕ेंрдЯ्рд░рд▓ рдЯीрдЪрд░ рдПрд▓िрдЬिрдмिрд▓िрдЯी рдЯेрд╕्рдЯ (CTET) рдПрдЧ्рдЬाрдо рдХी। рдпрд╣ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╕ाрд▓ рдоें рджो рдмाрд░ рдЬुрд▓ाрдИ рдФрд░ рджिрд╕ंрдмрд░ рдоें рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рдХेंрдж्рд░ीрдп рдоाрдз्рдпрдоिрдХ рд╢िрдХ्рд╖ा рдмोрд░्рдб (рд╕ीрдмीрдПрд╕рдИ) рдХी рдУрд░ рдпрд╣ рдПрдЧ्рдЬाрдо рдХंрдбрдХ्рдЯ рдХрд░ाрдпा рдЬाрддा рд╣ै। рдЗрд╕ рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХो рдкाрд╕ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЖрдк рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдУрд░ рд╕े рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рдирд╡ोрджрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп (NVS), рдХेंрдж्рд░ीрдп рд╡िрдж्рдпाрд▓рдп рдоें рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рднрд░्рддी рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиे рдХे рдкाрдд्рд░ рд╣ोрддे рд╣ैं।
TET
рдХेंрдж्рд░ рд╕рд░рдХाрд░ рдХे рдЕрд▓ाрд╡ा, рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдУрд░ рд╕े рд╕ंрдЪाрд▓िрдд рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рд╕рд░рдХाрд░ी рд╕्рдХूрд▓ों рдоें рд╢िрдХ्рд╖рдХों рдХी рдиिрдпुрдХ्рддि рдХे рд▓िрдП рдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рднी рдПрдХ рдпोрдЧ्рдпрддा рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╣ै। рдпрд╣ рд╕ंрдмंрдзिрдд рдк्рд░рджेрд╢ рд╕्рддрд░ рдкрд░ рдЖрдпोрдЬिрдд рдХी рдЬाрддी рд╣ै। рдЗрд╕рдХे рддрд╣рдд, рдпूрдкी рдоें рд╣ोрдиे рд╡ाрд▓ी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рдХो рдпूрдкी рдЯीрдИрдЯी рдХрд╣ा рдЬाрддा рд╣ै। рд╡рд╣ीं рдЕрди्рдп рд░ाрдЬ्рдпों рдХे рдЕрдиुрд╕ाрд░, рдПрдордкी рдЯीрдИрдЯी, рдХेрд░рд▓ рдЯीрдИрдЯी, рдЯीрдПрдирдЯीрдИрдЯी рдкрд░ीрдХ्рд╖ा рд╣ोрддी рд╣ै। рдЗрд╕ рдПрдЧ्рдЬाрдо рдХो рдХ्рд░ैрдХ рдХрд░рдиे рдХे рдмाрдж рдЕрдн्рдпрд░्рдеी рд░ाрдЬ्рдп рд╕рд░рдХाрд░ рдХी рдУрд░ рд╕े рдиिрдХрд▓рдиे рд╡ाрд▓ी рд╢िрдХ्рд╖рдХ рднрд░्рддी рдХे рд▓िрдП рдЖрд╡ेрджрди рдХрд░рдиे рдХे рдпोрдЧ्рдп рд╣ो рдЬाрддे рд╣ैं।